Elmas saf karbondan oluşmuş bir mineraldir. Elmasın saf karbon olduğu ilk olarak Fransız kimyacı Lavoisier tarafından keşfedilmiştir. Lavoisier, elması yakmış ve yanma gazının sadece karbondioksit olduğunu görünce elmasın karbon olduğu hükmüne varmıştır.
Elmas, kristal bir mineral olarak düşünülür. Kimyasal mizacından dolayı nadir ve benzersizdir. Aslında saf karbondan oluşan elmastaki belli küçük kimyasal elementler, rengini ve şeklini etkileyebilir.
Elmasın oluşumunda üzerinde durulması gereken en önemli noktalardan biri, belli bir sıcaklık ve basınçta oluşmasıdır. Bu oluşumdaki en uygun değerler dünyanın çekirdeğine yakın derinliktedir. Elmas genellikle dünya yüzeyinin üst katmanlarında inanılmaz büyük bir basınç ve sadece yüksek sıcaklıkta kristalize olur.
% 30’dan azı değerli taş kalitesinde olup, cilalanır ve mücevherlere mıhlanır.
% 70’den fazlası da bugün endüstriyel amaçlarla kullanılır.
Elmas yeryüzünde birçok bölgeden çıkartılır. Günümüzde toplam ham elmas üretiminin %80’lik payına sahip olan 7 üretici ülke; Bostvana, Rusya, Güney Afrika, Angola, Namibya, Avustralya ve Zaire’dir. Dünya çapında 2000 yılında toplam hesaplanmış ham elmas üretimi 120 milyon karattır; kesim ve cilalama sürecinde yaklaşık % 50’si kayba uğramıştır. Bu yüzden orijinalinde 120 milyonluk ham elmas işlendiğinde sadece 18 milyon karatı cilalanmış değerli mücevher taşı olarak açık pazara çıkar. Doğada oluşan elmas en az 990 milyon yaşındadır. En genç elmas 1 milyar yaşında, Botswana’dandır ve en yaşlı elmas 3,3 milyar yaşında, Güney Afrika’dandır. Elmasın yaşını tespit etmek için birçok materyalde kullanılan karbon testi yerine farklı bir yöntem olan radyoaktif yaşlandırma testi uygulanır.
Günümüzde bilinen en ünlü iki elmas, işlendikten sonra 530,20 karat gelen Cullinan, Cullinan 2 elmaslarıdır. Türkiye’nin en ünlü elması ise Türkiye 1 isimli elmastır. Kaşıkçı elması diye tanıdığımız elmas ise Türkiye 2 elmasıdır. Yine Kuh – i Nur en önemli elmaslardan biridir ve İngiltere Kraliyet hazinesinde bulunmaktadır.
Elmas madenin alt yapı sistemleri olan diamondiferous yataklarına bağlıdır. Yeni metodlar coğrafi koşullara ve elmas parçalarının nerede olduğuna göre değişir.
Elmas yataklarını ikiye ayırabiliriz:
Birincil yataklar: Kimberlite ya da Lamproite bacalar
İkincil yataklar: Nehirler, kumsallar, denizler